Offline Mail Order Nedir?
Hepimiz internetin gücünü biliyoruz, değil mi? Özellikle pandemiyle birlikte, online alışveriş tam anlamıyla hayatımıza girdi. Ama zamanında her şey dijital değildi ve alışverişin pek çok şekli vardı. O eski zamanlardan biri de offline mail order sistemiydi. Peki, offline mail order nedir? Günümüzde ne kadar kullanılıyor? Hadi biraz daha derinlemesine bakalım, belki de farkında olmadan geçmişin bu alışveriş modelini hala kullanıyorsunuz.
Offline Mail Order: Temelde Ne Demek?
Offline mail order, basitçe ifade etmek gerekirse, bir ürün ya da hizmet almak için fiziki posta aracılığıyla verilen sipariş anlamına geliyor. Yani, bir zamanlar hepimizin göz önünde bulundurması gereken tek seçenek posta yoluyla sipariş vermekti. Bugün çoğu kişi için online alışveriş bir tıkla yapılabiliyor, ama bu sistem geçmişte büyük bir ticaret aracıydı. İnsanlar, telefonla veya mektup yoluyla mağazalara sipariş veriyor, o siparişleri posta yoluyla alıyordu.
Mesela, 80’ler ve 90’lar dönemi… O zamanlar, hatta daha önce, kataloglarla yapılan satışlar çok yaygındı. Şirketler, ürünlerini müşterilerine gönderdikleri kataloglar aracılığıyla tanıtıyor, insanlar da telefon ya da posta yoluyla siparişlerini veriyordu. Bursa’da ya da İstanbul’da oturan bir müşteri, Amerika’daki büyük bir markanın ürününü yalnızca bir mektup göndererek sipariş edebiliyordu. Tabii, o zamanlar internet yoktu, dolayısıyla insanlar kataloglara ve telefonla verilen siparişlere dayanıyordu.
Küresel Perspektifte Offline Mail Order
Dünyanın farklı yerlerinde offline mail order, bazı ülkelerde çok yaygınken, bazı yerlerde ise yalnızca belirli bir dönemin ticaret şekli olarak kaldı. Özellikle Batı dünyasında, 20. yüzyılın ortalarına kadar bu sistem oldukça popülerdi. Hatta Amerika’da, 1950’ler ve 1960’lar gibi yıllarda, büyük şirketler posta yoluyla satış yapan kataloglarını yaymak için ciddi yatırımlar yapmıştı.
Bir örnek verecek olursak, 1990’larda Amerika’da Sears ve J.C. Penney gibi markalar, hem büyük mağazalarını hem de mail order kataloglarını bir arada sunarak geniş kitlelere ulaşmıştı. İnsanlar katalogları alır, ürünleri beğenir ve siparişlerini telefon ya da posta yoluyla verirdi. Aynı şekilde, Avrupa’da da Almanya ve İngiltere gibi ülkelerde offline mail order popülerdi, özellikle 1990’larda.
Ama 2000’li yıllarla birlikte internetin yaygınlaşmasıyla, online alışverişin gücü arttıkça offline mail order, eski popülerliğini kaybetmeye başladı. Bugün, büyük markaların internet sitelerinin yanı sıra, mobil uygulamalar üzerinden ürünleri sipariş etmek çok daha kolay hale geldi. Örneğin, Amazon gibi devler, tamamen online bir platform üzerinden satış yaparken, offline mail order gibi geleneksel yöntemler geri planda kaldı.
Türkiye’de Offline Mail Order
Türkiye’de, 90’lar ve 2000’ler başında offline mail order’ı duyan birçok kişi, hatırlayacaktır. O dönemde kataloglarla yapılan satışlar çok yaygındı. Mesela, Türk Telekom, özellikle 90’ların sonlarına doğru telefon hatları üzerinden de mail order işlemleri yapıyordu. O zamanlar internetle tanışmamış, dijitalleşme henüz günlük yaşamımıza tam olarak girmemişti. İnsanlar, telefonla ya da mektup yoluyla sipariş veriyor, ürünlerini haftalar sonra posta yoluyla alıyorlardı.
Türkiye’de en çok bilinen offline mail order sistemlerinden biri, D&R, Kidega gibi kitabevi firmalarının eski katalog satışlarıydı. Yani, kitaplar, müzik CD’leri, dergiler… Bunlar, koca koca kataloğuyla gelen siparişlerdi. Şimdi düşündüğümde, o katalogları izleyerek sipariş vermek bile bir anlamda nostaljik geliyor, değil mi? Bir kitap almak için saatlerce katalogları karıştırdığım, siparişin gelmesini heyecanla beklediğim zamanları hatırlıyorum.
Ayrıca, o zamanlar kredi kartı kullanımı daha az yaygındı. Bu yüzden mail order yoluyla ödeme yapmak, genellikle posta çeki ya da nakit ödeme şeklinde olurdu. Bugün bankalarla ilgili yapılan dijital ödeme sistemleri sayesinde, online alışverişin kolaylıkları çok daha yaygınken, offline mail order, Türkiye’de zamanla geride kaldı.
Offline Mail Order’ın Geleceği
Dijitalleşmenin bu kadar hızlı bir şekilde hayatımıza girmesiyle, offline mail order’ın günümüzdeki kullanımı oldukça azalmış durumda. Ama kesinlikle tamamen kaybolmuş değil. Örneğin, bazı butik işletmeler ve el yapımı ürünler satan yerel markalar, hala offline mail order sistemiyle satış yapıyor. Hatta, bazı niş pazarlarda, özellikle kişiye özel ürünler sunan satıcılar, kataloglar veya geleneksel posta ile sipariş kabul etmeye devam ediyor.
Bunun yanında, gelişmekte olan bazı pazarlarda, örneğin Afrika ve Güney Asya’da internet erişiminin daha sınırlı olduğu yerlerde, offline mail order hala önemli bir alışveriş yöntemi olabiliyor. O bölgelerdeki insanlar, dijitalleşmenin etkilerinden henüz tam anlamıyla faydalanamamış olabilirler.
Sonuç: Offline Mail Order Bugün Ne Anlama Geliyor?
Bir zamanlar, offline mail order bir alışveriş devrimiydi ve bugün, dijitalleşmenin gölgesinde kalsa da, bazı kültürlerde, hatta bazı küçük işletmelerde hala yaşıyor. Gelecekte, belki dijital dönüşüm tamamlandıkça, offline mail order tamamen nostaljik bir hikaye haline gelebilir. Ama şu an için bile, eskiye dair bir parça saklamak, bir ürün almak için posta yoluyla sipariş vermek, bence hoş bir hatıra.
Türkiye’de, ya da dünya çapında, bu alışveriş modelinin evrimini izlemek ise oldukça ilginç. Belki birkaç yıl sonra, offline mail order yeni bir dönüşüm geçirip dijitalleşmiş bir şekilde geri dönebilir. Kim bilir?